‘
Oryantiring (Koşarak, Yürüyerek Hedef Bulma) her türlü arazide yapılabilen, katılımcıların kontrol noktalarını harita ve pusula yardımı ile en kısa zamanda ziyaret etmeye çalıştığı bir doğa sporudur.
Kısaca bedensel ve zihinsel çalışmanın birlikte ifadesi olan Oryantiring; sadece düz bir koşu değil, aynı zamanda kontrol noktaları aranırken zamanın nasıl geçtiğini anlayamadığımız bir oyundur. Bir doğa sporu olarak yediden yetmişe kadar her kesime hitap eden Oryantiring ayrıca bütün ailenin birlikte yapabileceği bir aile sporudur.
Oryantiringi benzerlerinden ayıran en önemli unsur koşarken takip edilecek bir liderin veya işaretlenmiş bir parkurun olmamasıdır. Bulunulan yerden gidilecek yere ulaşmak için her sporcuya göre değişen sonsuz sayıda farklı seçenek bulunmaktadır. Sporcuların hem kendi özelliklerini, hem diğer sporcuları, hem de içinde bulundukları arazinin özelliklerini dikkate alarak en doğru kararı en kısa süre içinde vermeleri, bir başka ifade ile atletik kapasitelerine ek olarak mutlaka zihin yeteneklerini kullanmaları gerekmektedir. Oryantiringin bu özelliği yarışmacılar arasındaki fiziksel özellik farkını ortadan kaldırmakta, yarışmanın başında neredeyse tüm sporcuları eşit hale getirmektedir.
ORYANTİRİNG NEREDE, NE ZAMAN BAŞLADI ?
Oryantiring ilk kez 18 yy sonlarında İsveç’te askeri garnizonlar arasında yön bulma yarışması olarak başlamıştır. Daha sonra önce kuzey avrupa ülkeleri ve giderek tüm dünyayı kapsayacak şekilde gelişmiştir. Oryantiringin yaygınlaşmasında önce haritacılıkta meydana gelen gelişmeler, sonra standart pusulalara eklenen dönen kadran ile kullanımının kolaylaşması önemli rol oynamıştır.
ORYANTİRİNG ADI NEREDEN GELİYOR ?
Oryantiring adı İsveççeden gelmektedir. İsveççede Orienteringsförbundet olarak yazılan Oryantiring diğer diller tarafından aynen alınmış ancak o dilin kendi dilbilgisi kuralları ve kolay telaffuz edilme vb. özellikler dikkate alınarak küçük bazı değişiklikler yapılmıştır. Örneğin fransızcada Orientation, ingilizcede orienteering, almancada orientierungslauf, ispanyolcada orientacion, italyancada orientamento, polonyacada orientacje olduğu gibi. Yapılan araştırma sonunda Türkçede “ORYANTİRİNG” olarak kullanılmasının uygun olduğu anlaşılmıştır.
ULUSLARARASI ORYANTİRİNG FEDERASYONU
Oryantiring`in tüm dünyada ne kadar yaygın olduğu Uluslararası Oryantiring Federasyonu’nun internet sitesinin yer aldığı adresinde ve bu adreste bulunan uluslararası federasyona üye 61 ülkenin ulusal federasyonlarına ait adreslerdeki bilgilerden kolaylikla anlaşılabilir. Halen tüm dünyada her yaştan, her cinsten, her meslek grubundan yüzbinlerce insan Oryantiring ile ilgilenmektedir. Uluslararası Oryantiring Federasyonu tarafından belirlenen, her yaştan, her cinsten ve her seviyede sporcunun katılmasını sağlayan 40 civarında kategori bulunmaktadır.
Günümüzde Oryantiring yarışmaları Uluslararası Oryantiring Federasyonu tarafından belirlenen kurallara uygun olarak düzenlenmektedir.
ORYANTİRİNG TÜRLERİ
Uluslararası Oryantiring Federasyonu’nun organize ettiği a) Koşarak (Foot Orienteering), b) Kayakla (Ski Orienteering), c) dağ bisikletiyle (Mountain Bike Orienteering), d) elle kullanılan özürlü arabasıyla (Trail Orienteering) yapılan türleri bulunmaktadır. Ayrıca son yıllarda yazılı ve görsel basının ilgisini çekmek için kent içlerindeki parklarda yapılan türü de bulunmaktadır. Bu tanıtım yazısının aşağıdaki bölümlerinde Oryantiring, koşarak yapılan Oryantiring anlamında kullanılacaktır. Diğer Oryantiring türlerinin ülkemizde ortaya çıkacak taleplere göre zaman içinde gelişeceği tahmin edilmektedir.
ORYANTİRİNG PARKURU
Koşarak yapılan standart bir Oryantiring parkuru; ÇIKIŞ (haritalarda üçgen işareti ile gösterilir), belirli sırada ziyaret edilmesi zorunlu HEDEF NOKTALARI (sayısı değişkendir, haritalarda daire işareti ile gösterilir, Hedef Noktasında 30x30x30 cm boyutlarında bezden yapılmış, beyaz turuncu renklerinde bayrak ve oraya gidildiğinin belirlenmesi için kontrol aygıtı bulunur, kontrol aygıtı elektronik olabileceği gibi, herbiri kağıt üzerinde ayrı delikler açan, görünüşü bürolarda kullandığımız tel zımbalara benzeyen zımbalar şeklinde de olabilir) ve VARIŞ (haritalarda iç içe geçmiş iki daire ile gösterilir)’ tan oluşur.
ORYANTİRİNG YARIŞMASI NASIL OLUYOR ?
Amaç yarışmaya başladıktan sonra hedef noktalarını belirlenen sırada dolaşarak en kısa zamanda varış noktasına ulaşmaktır. Oryantiring sporunda atletik kapasite önemli olmakla birlikte tek başına yeterli değildir. Yarışmacı belirlenmiş, işaretlenmiş bir parkur olmadığı için arazide bir noktadan diğer noktaya tamamen kendi karar verdiği bir rotayı izleyerek gider. Bu sırada kısa zamanda doğru karar verebilmesi çok önemlidir. Özetle aklını, zihnini iyi kullanamayan bir sporcunun Oryantiring yarışmalarında başarılı olması mümkün değildir. Bu özelliği nedeniyle bizlerinde severek ve sık sık kullandığımız gibi Oryantiring “Koşarak Santranç Oynanan Spor” olarak da anılır.
ORYANTİRİNG HARİTASI
Yarışmalarda kullanılan Oryantiring Haritası özellikle Oryantiring sporunun ihtiyaçlarını karşılayan özel bir haritadır. Onu klasik coğrafi haritalardan ayıran hatta üstün kılan özellik; coğrafi haritaların içerdiği bilgileri kapsamasının yanında ayrıntıya inerek Oryantiringe özgü bilgileri içermesidir. Örneğin çitler, bitki örtüsü, özel nesneler, kaya grupları, yollar, enerji nakil hatları vb. kısacası arazide görülen her şey bu haritalarda gösterilmektedir. Bu haritalar Uluslararası Orientring Federasyonu’nun belirlediği standartlara göre tüm dünyada aynı renkler, kodlar, açıklamalar vb. özellikler kullanılarak hazırlanmaktadır. Haritalar yarışmayı düzenleyenler (kulüpler, federasyonlar) tarafından hazırlanarak yarışma öncesi katılımcılara verilmektedir.
ORİENTRİNG PUSULASI
Orientring yarışmalarında kullanılan bir diğer malzeme Orientring Pusulası’dır. Haritayı yönüne koymamızı bir başka ifade ile gidilecek yönün belirlenmesinde kullanılan pusula ayakkabı ve giysilerin dışında yarışmacıların sahip olması gereken yegane malzemedir.
ALTYAPI YATIRIMI OLMAYAN ÇEVRECİ BİR SPOR…
Buradan da anlaşılacağı gibi Orientring yapı, bina, stad, saha gerektirmeyen çevreci bir spordur. Binlerce kişinin katıldığı yarışlardan sonra ertesi gün aynı araziye gidirseniz ayak izlerinden başka hiçbir şey göremezsiniz!.
ORİENTRİNG İLKÖĞRETİM OKULLARINDA ÖĞRETİLİYOR
Orientring batılı ülkelerde ilköğretim okullarında ders olarak okutulmaktadır. Neredeyse her okulun her mahallenin bir Orientring Kulübü ve takımı bulunmaktadır. Bir dersane, okul binası, okul bahçesi, küçük bir park alanı bile Orientring parkuru olabilmektedir. Harita, Pusula ve bunların birlikte kullanımı ile Yön Bulma bilgilerinin verildiği ve uygulamalarının yapıldığı bu dersin çocukların zihinsel ve fiziksel gelişimini olumlu yönde etkilediği, karar verme mekanizmalarını geliştirdiği, kendilerine güven duygusunu ve kendisini ifade etme yeteneğini artırdığı tesbit edilmiştir.
‘
