‘Dayanıklılık Nedir?
Sportif hareketlerde ve voleyboldaki alıştırmalarda organizmanın yorgunluğa karşı koyabilme ve yüksek yoğunluktaki yüklenmeleri uzun zaman devam ettirebilme yeteneğidir.
Genel Dayanıklılık: Tüm sportif branşlardaki sporcularda bulunması gereken özelliktir.
Özel Dayanıklılık: Voleybol branşına yönelik teknik taktik ve kondisyon ile ortaya konulan dayanaklılıktır.
GENEL DAYANIKLILIK YETENEĞİ OLUŞTURAN ELEMENTLER
Yapısal Özellikler: Boy-kilo ve vücut özellikleri
Kordinatif Özellikler: Voleybol için tekniğin uygulama yeteneği
Fizyolojik Özellikler: Aerobik ve Anaerobik enerji oluşturma yeteneği
Psikolojik Özellikler: Maç kazanma hırsı, mücadelede var olma yeteneği
AEROBİK DAYANIKLILIK
Aerobik dayanıklılık antrenmanları özellikle kalp ve dolaşım sisteminin gelişimini sağlayan egzersizler olup oksijenli ortamda gerçekleşir. Bir sporcunun kalbi normal insandan daha büyük ve ağırdır kalp atımı daha yavaş ve kan pompalama gücü daha yüksektir, buna bağlı olarak kalp daha verimli çalışır.
Herhangi bir voleybol hareketi yaparken vücudun istediği oksijen miktarı ile doğru orantılı olarak kalp atış hızıda yükselir. Yüklenmelerde ve uzun antrenmanlarda kalp atış hızı yükselir ve aerobik dayanıklılıkta verimi belirleyici olarak yeterli oksijen alımı ve böylelikle glikoz-yağ yakımıda önemlidir.
AEROBİK DAYANIKLILIĞI OLUŞTURAN ELEMENTLER
A.Kısa süreli Aerobik Dayanıklılık: 2 dk dan 8 dk ya kadar süren çalışmalarda gerekir bu süre 3?10 dakika da olabilir.
B.Orta Süreli Aerobik Dayanıklılık: 8 dk`dan 30 dk ya kadar süren yüklenmelerde gerekir. Alıştırma sırasında laktik asit miktarında değişim olmaz.
C.Uzun Süreli Aerobik Dayanıklılık: 30 dk`yi asan uzun süreli yüklenmeler anında gereklidir. Bu tür dayanikliga ihtiyaç gösteren spor dallarında sporsal verim aerobik kapasitenin altındadır. Bu tip dayanıklılığın gerektirdiği eş anlam aerobik dayanıklılığının kalp dayanıklılığı ile birlikte düşünülmesidir
Sporcu Organizması Dayanıklılık yüklenmelerine Aşağıdaki Biçimde Tepki Gösterir:
a)Kalp kasının büyümesi ve bununla birlikte kalp veriminin etkinliğindeki artış.
b)Kılcardamar sayısında ve çapındaki büyüme sonucunda kan pompalaması artar.
c)Kalp-dolaşım faaliyetinin ekonomik hale gelmesi ve ayrıca dinlenmedeki nabız frekansında görülen düşme, düzenli gerçekleşen kan dağılımı, atış hacminin artması.
d)Maksimal oksijen alma yeteneğinde görülen gelişim.
e)Kas hücrelerinde mitekondria ve enzim sayısında artış seklinde gerçekleşen değişim.
TOPARLANMA SÜRECİ
Maksimal yoğunluktaki bir antrenman süreci sonunda birer dakikalık aralarla üç kez alınan nabız neticesi degerlenirilir. Sporcunun en kısa sürede kalp atim saysayisiinin dinlenme kalp atim sayısına yaklaşması o sporcunun aerobik kapasitesinin iyi olduğunu gösterir.
DAYANIKLILIK ANTRENMANLARI
Dayanıklılık antrenmanları, yüksek tempolu voleybol maçı sırasında yorgunluğun negatif etkilerini ortadan kaldırmak ve zinde kalabilmek için çok önemlidir. Dayanıklılık antrenmanları sizi fiziksel uygunluğa ulaştırarak, Maç sonuna kadar devam etmesine olanak sağlar
ALT YAPI İÇİN SEZONA HAZIRLIKTA YAPILMASI GEREKEN FIZIKSEL ANTRENMANLAR
Alt yapıdaki voleybolcular voleybol sporunun yapısındaki hareketlere uygun çalışmalıdır. Bunlar çabukluklar (Top ile ve topsuz),sıçramalar (Blok ve smaç), topa doğru koşmalar, servis attıktan sonra pozisyona girmeler ve oyun içerisinde pozisyon değiştirmeler
Defans anında ve top karşılamadaki reaksiyon hareketleri dikkate alındığında 5 setlik bir maçta 315?330 sayı yapılarak Maçın oynandığı tespit edilmiş olup değişik hareketlerde ele alındığında bir oyuncu ortalama 90?105 sıçrama (Blok-Smaç-Smaç servis) yaptığı oyuncuların her sette ortalama 15 kez pozisyon değiştirdiği ve servis attıktan sonra pozisyona girdiği ve böylece 1 km lik değişik koşular yaptığı tespit edilmiştir ve buda anaerobik ve aerobik ortamların genelde topla buluşma ve topsuz andaki hareketlerinden belirlenmiştir
Oyuncunun fiziksel gelişimi için en yaralı zaman sezona hazırlık dönemidir. Bu dönemi oyuncular dayanıklılık, kuvvet, koordinasyon ve çabukluğu geliştirici alıştırmalar yaparak geçirmelidirler.
Çocuklar bilindiği gibi sürekli gelişme ve büyüme periyodu içindedir. Bu periyotta genç yetişkinlerin fizyolojik sistemleri, ağır yüklemeleri karşılayacak düzeyde değildir. Bu güç gelişme çağı sonrası yakalanabilir özellikle 12 yaş altındaki çocuklar oldukça yüksek hareketlilikler içeren bir dönemi yaşarlar bu yüzden yüksek bir kalp atim sayısının bulunması ve uzun süren dayanıklılık aktiviteleri onların kapasitelerinin kolaylıkla tükenmesine neden olur. Bu dönemdeki çocukların aerobik güçleri düşüktür ve yeterli oksijen kapasitesine sahip değillerdir. Çünkü kalbin bir seferde pompalayabildiği kan miktarı yani kalp atım volümleri düşüktür ayrıca karbonhidrat depoları da ileri yaslarınkine oranla daha azdır. Burada bilinmesi gereken, ergenlik çağı öncesi beyin, sinir, kalp, akciğerler, böbrekler ve organizmanın iç ortamını sabit tutmak için koordineli bir şekilde çalışan fizyolojik işlemleri bebeklik ve çocukluğun ilk çağlarında zayıftır.
ALT YAPIDA ANTRENMANLARDAKİ TEHLİKELER
Çocuklar performansın birdenbire ve geçici olarak yükselmesi gözlenir. Küçük yaşta antrenmana başlamanın negatif psikolojik etkileri ile ilgili çalışma sayısı azdır. Performansları sürekli düşen çocuklar şoka girebilir ve spor yaşamları erken bitebilir. Çocukta antrenman tek yönlü uygulanmamalıdır. Tek yönlü antrenmanlar kas gelişimini ve iskelet sistemini de olumsuz etkiler. Voleyboldaki hedefine ulaşmada okuldaki derslerini ikinci plana atılmaması sağlanmalıdır. Başarının ancak okul ile paralel olduğu anlatılmalı bunun için çocuğun ailesi ve okuldaki öğretmeleri ile de diyalog kurmalıdır.
VOLEYBOLDA YAŞ GURUBUNA GÖRE MOTORİK ÖZELLİKLERİN GELİŞİMİ
7?8 YAS GRUBU
Çocukların bu yaşlarda yürüme, koşma, sıçrama ve atma gibi etkinliklerle hareket bilincini geliştirir. Hareket koordinasyonları geliştirilir ve zorlayıcı hareketler yapılmaz. Hareketi dikkati dağıtacak şekilde uzun süre uygulanmaz reaksiyon, denge ve ritim yeteneğini geliştiren çalışmalar yaptırılmalıdır.
8?10 YAS GRUBU
Kondisyona yönelik çalışmalar ve eğitsel oyun formu içerisinde kazandırılmalıdır. Yoğun dayanıklılık çalışmaları kesinlikle uygulanmaz. Kendi vücut ağırlığı ile oyun formundaki kuvvetlendirici çalışmalar, genel hareketlilik antrenmanı ve süratin düzeltilmesi ön plandadır.
10?12 YAS GRUBU
Özellikle kendi vücut ağırlığı ile yapılan çabuk kuvvet çalışmaları, topsuz ve topla reaksiyon, sürat, dayanıklılık koordinasyon ve hareketlilik bu dönemde yer alan çalışmalardır. Motorik özelliklerin bu yaşta çok yönlü gelişimi uzun ve başarılı voleybol kariyeri için önemli ön şartlardan birisidir.
12?14 YAS GRUBU
Çocuğun kendi vücut ağırlığı ile yaptığı topsuz, toplu ve teknik bağlantılı kuvvet, sürat, dayanıklılık (özellikle topla),hareketlilik ve koordinasyon çalışmaları antrenmanların temelini oluşturur.
‘